TV Most

Monaškim bdenjem uoči praznika i svetom liturgijom, manastir Banjska je proslavio svog zadužbinara svetog kralja Stefana Milutina, u prisustvu svega nekoliko vernika zbog pandemije koronavirusa.

Svetu liturgiju služio je starešina manastira iguman protosinđel Danilo, pored groba svetog kralja Milutina.

Trudom i staranjem, igumana Danila svedoci smo obnavljanja i vaskrsavanja sabornog hrama posvećenom zaštitniku dinastije Nemanjić Svetom Arhiđakonu Stefanu.

Banjska - srpska Lavra sedam vekova sastradava sa srpskim narod na Kosovu, čija se lepota svojevremeno mogla ravnati samo sa Sijenskom katedralom, duhovno je oživela posle 520 godina, 15. avgusta, 2004. godine kada su ponovo zazvonila zvona, svetu liturgiju služio je blaženopočivši patrijarh srpski Pavle, sa još osam arhijereja i mnogo sveštenstva i naroda.

Sveti kralj Stefan Uroš II Milutin Nemanjić (1282 -1321. na prestolu Srpske države) podigao je manastir Banjsku sa sabornim hramom posvećenom Svetom arhidjakonu Stefanu, zaštitniku dinastije Nemanjić, za samo četri godine (1312 - 1316). Crkva je izgrađena na mestu starijeg porušenog hrama, gde je za vreme Uroša prvog bilo sedište Banjske episkopije. Milutin je episkopiju pretvorio u igumaniju, manastirsku lavru stavropigijalnog ranga, po redu četvrtu iza Studenice, Mileševe i Sopoćana, odredivši je za svoju grobnu crkvu.

Stefan Uroš II kralj Stefani Milutin vladao je 40 godina i podigao 40 crkava.

U periodu od 1293. do 1321. Milutin je podigao saborni hram u Hilandaru na Svetoj Gori, Bogorodicu Ljevišku u Prizrenu, Sv Nikitu u Skopskoj Crnoj Gori, Sv Joakima i Anu u Studenici, Sv Đorđa u Starom Nagoričanu, Banjsku i Gračanicu na Kosovu.

Banjska se izdvaja kao glavna zadužbina bogato opremljena i darivana namenjena večnom pokoju ovog "previsokog i krepkog i samodržavnog i milostivog kralja srpskog...",  sagradi manastir Svetih Arhanđela u Jerusalimu nedaleko od groba Gospodnjeg, crkvu sv Sofije u današnjoj Sofiji u Bugarskoj, na svetoj gori Sinajskoj crkvu sv Stefana, u Carigradu crkvu zvanu Prodrom posvećenu Svetom Preteči, u Solunu sagradi dve crkve: sv Nikolaju i sv Georgiju....

Kralj Milutin se upokojio 1321.god. u Nerodimlju, odakle ga je arhiepiskop Danilo preneo u Banjsku.

Nakon tri godine, zbog znamenja i svetlosti od groba svetog kralja, izvađeno je njegovo telo, potpuno ne truležno.  

Ubrzo je „sveti kralj banjski“ kanonizovan, a službu mu je napisao monah banjski Danilo treći potonji srpski patrijarh.

Turci su 1389. godine porušili manastir, telo svetog kralja preneto je u Trepču – Stari Trg, a kasnije 1460 god. u Bugarsku, gde se i danas nalazi u Sofiji u crkvi Svete Nedelje.

Izvor: Kosovo online