TV Most

Bio je veliki majstor nadrealizma, a njegova umetnička dela pokazala su da je bio i jedan od najkreativnijih slikara svog vremena.

Ovaj slavni slikar je čitavog svog života verovao u svoju posebnost. Jedni su ga smatrali genijem, dok su drugi govorili o njemu kao poremećenom egocentriku, čija dela nemaju nikakvu vrednost.

Mada su ga španski likovni kritičari uvek smatrali za nadobudnog i netalentovanog šarlatana, popularnost i prodajna cena njegovih dela neprestano su rasli. Danas, svetski kolekcionari plaćaju milione dolara kako bi u svojoj kolekciji imali bar jednu Dalijevu sliku.

Ono što Dalija izdvaja od ostalih umetnika i što ga čini posebnim, jeste njegova neobična ličnost. Bio je genije na granici ludila. Njegove karakterne osobine, egocentričnost, depresivnost i mazohizam, jasno se vide u njegovim delima.

Osim što se bavio slikarstvom, scenografijom, dizajnom, vajarstvom i filmom bio je i pisac. Napisao je nekoliko veoma važnih i čitanih dela. Jedno od najvažnijh je "Tajni život Salvadora Dalija" (1942), a tu su i "Skrivena lica" i "Dnevnik Genija".

Rođen je u malom katalonskom mestu u severoistočnoj Španiji Figerasu 11. maja kao Salvador Felipe Hasinto Dali.

Slikarstvo je studirao u Madridu i Barseloni, a studije nije završio. Još tokom studiranja, sa velikom lakoćom je preuzimao veliki broj različitih stilova i pokazivao neobičnu tehničku spretnost.

Dali je još u adolescenciji počeo da se interesuje za grafiku i ilustracije, međutim iz tog perioda sačuvano je malo dela. Tridesetih godina prošlog veka, kao nadrealista, počinje aktivno da se bavi ilustracijom knjiga, kao što su "Faust" i "Život je san".

U njegovim poznim dvadesetim godinama dva događaja su prouzrokovala razvoj njegovog zrelog stila: njegovo otkriće dela Sigmunda Frojda o erotskom značaju podsvesnih slika i pridruživanje pariskim nadrealistima, grupi likovnih umetnika i pisaca, koji su želeli da stvore veću realnost koja bi proizlazila iz ljudske podsvesti i uzdigla se iznad njegovog razuma.

U periodu od deset godina, tokom kojih je održavao konstantan kontakt sa nadrealistima, Dali je pretvorio, kao nijedan drugi nadrealista, apsurd i ludost u suštinski deo svoje umetnosti, stvarajući čak i termin koji definiše suštinu njegove "paranoično-kritičke" umetnosti.

Među mnogim umetnicima koji su ušli u svet nadrealizma on je postao jedan od najboljih predstavnika tog pokreta, tvrdivši da je on sam bio umetnost i da je tako i živeo.

Da bi slike iz podsvesti mogle da dođu do površine, Dali je sam u sebi podsticao nekakva halucinogena stanja i taj proces je nazvao paranoično-kritička metoda.Pomoću ove metode njegovo slikarstvo je izuzetno brzo sazrelo i od 1929. do 1937. godine stvorio je ona dela zbog kojih je i danas svetski najpoznatiji nadrealista.

U kasnim tridesetim, posle putovanja po Italiji i oslanjajući se na renesansnog majstora Rafaela, Dali je u svoja dela uneo nešto više akademskog duha i bio isključen iz nadrealističkog pokreta, iako se sam čitavog života smatrao jedinim pravim nadrealistom.

Počeo je da stvara scene za pozorišta, enterijere modnih prodavnica i nakit, posebno umetničko delo. Sam je postao senzacija sa svojom blještavom, egocentričnom i tajnovitom ličnošću, koju je zajedno sa svojim načinom života pokazivao naročito u SAD, gde je živeo između 1940. i 1955. godine.

Između 1950. i 1970. godine naslikao je više dela sa religioznim sadržajem, a još uvek ga je zanimala erotska tematika, posvećena ženi Gali i teskobnim uspomenama na detinjstvo. Uprkos tehničkoj perfektnosti, ova dela nisu tako visoko cenjena kao njegova prva nadrealistička dela.

Posle Galine smrti 1982. godine, praktično se povukao iz javnog života u svoju vilu u Pubolu.

Beogradska publika imala je nekoliko prilika da vidi dela čuvenog umetnika. Godine 2009. u Servantesu je bila postavljena izložba "Dali i magija ilustracije", 2010. godine u Muzeju 25. maj "Božanstveni svetovi", dok je nekoliko njegovih slika bilo predstavljeno na postavci "Četiri mačora" u Galeriji Moment 2013. godine.

Izvor: Tanjug