TV Most

Istorijski čas pod nazivom  „Novo Brdo, između istorijske istine i političke laži“ održan je sinoć u Kulturno prosvetnom centru „Božidar Mitrović Šandor“ u Šilovu. Profesor istorije sa Filozofskog fakulteta u Kosovskoj Mitrovici prof. dr Božidar Zarković detaljno je predstavio razvoj Novog Brda i njegove kulture prisutnim građanima i naglasio značaj očuvanje srpske kulturne baštine na Kosovu i Metohiji za ostanak i opstanak srpskog naroda.

Govoreći o pokušaju prištinske vlasti da katedralni hram Srpske pravoslavne crkve Svetog Nikole pretvore u katolički objekat Zarković je rekao da je reč o falsifikatu koji nema nikakvo naučno utemeljenje i istorijske dokaze za takvu tvrdnju.

„Reč je o katedralnom hramu iz kasnorimskog i ranovizantijskog perioda koji je jedno vreme bio sedište gračaničkog i novobrdskog episkopa i koji se svojom grandioznošću može meriti sa crkvom Bogorodice Ljeviške u Prizrenu i crkvom u Kotoru“, rekao je profesor Zarković i predstavio detaljne arhitektonske  nacrte te građevine na čijoj je lokaciji pronađent srednjevekovni srpski nakit.

„U srpskim državama tog perioda postoji tri tipa zidanja: raški, nastao za vreme Stefana Nemanja i njegovih naslednika u srednjem veku, srpsko – vizantijski stil u vreme kralja Milutina i treći stil nastao za vreme kneza Lazara, a to je moravski stil“, objasnio je  jedan od najpoznatijih stručnjaka za srpski srednji vek na Kosovu i Metohiji.

Kaže da je katolička zajednica, pre svega Dubrovčani i rudari pristigli iz Nemačke „Sas“, u ono vreme imali svoje verske objekte , ali značajno manje veličine i da to nema veze sa najvećim novobrdskim hramom Svetog Nikole. 

Po njegovim rečima, veličina i značaj te crkve u 15.veku govori i o veličini i značaju zajednice koja je tu živela.

On je upravo na ovom primeru pokazao da nisu tačne tvrdnje da Srbi u srednjem veku nisu imali urbana naselja jer je Novo Brdo u to vreme bio razvijen grad sa kovnicom novca, carinom i kompletnom infrastrukturom.

„Koliko je Novo Brdo bilo moderno u to vreme govori i nedavno otkriven podatak da je u samom gradu unutar zidina postojalo i parno kupatilo za vlastelu koja je tu živela“, rekao je Zarković i ukazao na veliki broj otkrivenih grobalja unutar i oko same srkve Svetog Nikole, koji su pripadali imućnijim građanima i visokodostojnicima.

Po njegovim rečima, posebno zabrinjava to što pojedini iz Prištine govore o postojanju nekakvog naselja Artana na mestu Novog Brda, za šta ne postoji nikakav pisani dokument ili relevantan istorijski dokaz i to što se takve tvrdnje koriste u dnevnopolitičke svrhe.

Izvor: RTV Puls